عصر جدید تجارت آسیایی بدون اتکا به غرب

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ نفوذ و اهمیت اقتصادی آمریکا در آسیا رو به کاهش گذاشته است و اقتصادهای آسیایی در حال ادغام هستند؛  این یعنی تجارت آسیایی در حال ورود به دوره جدیدی است که کمتر به سمت غرب گرایش دارد. چین و آمریکا به‌عنوان دو اقتصاد بزرگ جهان در گذشته بزرگترین شرکای تجاری یکدیگر بودند، اما واشنگتن اکنون با کشورهای همسایه، یعنی کانادا و مکزیک تجارت بیشتری دارد و پکن نیز با کشورهای جنوب شرق آسیا.

الگوی «کارخانه آسیایی» اواخر قرن بیستم که در آن قاره اروپا محصولاتی برای مصرف‌کنندگان آمریکایی و اروپایی تولید می‌کرد، رونق و شکوفایی شگفت‌انگیزی به بازارهای چین، ژاپن، کره جنوبی و تایوان داده بود

700  سال پیش مسیرهای تجاری دریایی که از سواحل ژاپن تا دریای سرخ امتداد می یافت، مملو از کشتی های عربی و چینی بود که سرامیک، فلزات گرانبها و منسوجات را در سراسر منطقه حمل می کردند و مرکز تجاری موسوم به «سنگاپور» مشهور شد.

شبکه گسترده تجارت درون آسیایی با ورود امپراتوری های اروپایی نوظهور و پیدایش بازارهای فرا منطقه ای برای کالاهای آسیایی مختل شد و امروز روند مختل شده گذشته در حال پیکربندی مجدد است. 

الگوی «کارخانه آسیایی» اواخر قرن بیستم که در آن قاره اروپا محصولاتی برای مصرف‌کنندگان آمریکایی و اروپایی تولید می‌کرد، رونق و شکوفایی شگفت‌انگیزی به بازارهای چین، ژاپن، کره جنوبی و تایوان داده بود. در سال 1990 تنها 46 درصد تجارت آسیایی در داخل این قاره انجام و مقادیر زیادی کالا به سمت غرب سرازیر می شد. با وجود این، تا سال 2021 رقم بیان شده به 58 درصد رسید و انتظار می رفت به 69 درصدی اروپا نزدیک‌تر شود.

تجارت منطقه ای جریان سرمایه را بیشتر افزایش داده و دوران جدیدی از تجارت آسیایی پدید آمده است که آینده اقتصادی و سیاسی قاره کهن را تغییر خواهد داد. این دوره با رشد زنجیره‌های تأمین پیچیده‌ای آغاز شد که ابتدا در دهه 1990 بر روی ژاپن و سپس چین متمرکز شد. کالاهای واسطه‌ای (آن دسته از کالاها که درنهایت بخشی از محصولات نهایی می‌شوند) روانه کشورهای بیشتری شدند و به دنبال این جریان، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی شکل گرفت.

سرمایه گذاران آسیایی اکنون 59 درصد سهام سرمایه گذاری خارجی منطقه خود را به استثنای مراکز مالی در هنگ کنگ و سنگاپور در اختیار دارند. در هند، اندونزی، مالزی، کره جنوبی و ژاپن سهم سرمایه گذاری مستقیم از آسیا بیش از 10 درصد افزایش یافت و به میان 26 تا 61 درصد رسیده است.

این روند پیامدهای سیاسی به دنبال خواهد داشت؛ ازجمله اینکه ایالات متحده نفوذ امنیتی خود را بر آسیا حفظ خواهد کرد، اما اهمیت اقتصادی آن رو به افول گذارده است. در این راستا سازمان همکاری دفاعی پنتاگون از موافقت وزارت امور خارجه آمریکا با فروش ۲۵ فروند جنگنده‌ اف-۳۵ به ارزش ۵ میلیارد دلار به کره جنوبی خبر داد؛ اقدامی که می‌تواند اعتراض کره شمالی را به دنبال داشته باشد.

علاوه بر این، تجارت و سیاستگذاران محلی به جای مشتریان و کشورهای دوردست، پذیرای همسایگان خود خواهند بود. 

با تداوم احداث کارخانه ها، افزایش مصرف و منبعی برای ذخیره پس انداز سالخوردگان آسیایی که ناامید از تأمین مالی پروژه ها هستند، انتظار می رود تجارت آسیایی به نقطه اوج خود نزدیک تر شود. عصر جدید تجارت آسیایی بیشتر بر عناصر منطقه ای متمرکز و کمتر غرب محور خواهد بود.